Na afloop van de officiële presentatie krijgt u zoals u gewend bent van Misset Horeca reacties en meningen over de belangrijkste mutaties in de gids. Ook publiceren we razendsnel het totale sterren-overzicht.

Stand van de sterren 2017

De nieuwe rode gids van Michelin telt 106 sterren (tegen 107 in de vorige gids). Geen veranderingen op het niveau van driesterren. Nederland telt nu 19 restaurants met twee sterren, tegen 20 vorig jaar. Erbij komt Tribeca van Jan Sobecki, eraf gaan Boreas en Chapeau. het aantal restaurants met een ster blijft staan op 85, al behoren er wel wat andere namen bij. 134 restaurants in Nederland hebben een Bib Gourmand gekregen van Michelin.

Sterverlies

Vier restaurants verliezen hun hun sterren omdat ze de deuren sloten: Boreas** in Heeze, Chapeau** in Bloemendaal, In de Molen* in Onderdendam (verplaatst naar Onder de Linden in Aduard) en Kaagjesland* in Reeuwijk. Kaagjesland Smaakt gaat eind dit jaar dicht, net als Le Restaurant.

Ook Jan de Wit verliest zijn ster voor Le Restaurant. Hij sluit eind dit jaar de deuren van zijn zaak in Amsterdam, aan de Tweede JanSteenstraat. Hij zei eerder tegen Misset Horeca niet te willen stoppen met koken, maar een nieuwe locatie heeft De Wit nog niet bekend gemaakt. 

Seinpost in Scheveningen raakt ook haar ster kwijt. Seinpost wijzigde haar formule en naam eind 2015 maar was nog wel opgenomen in de gids voor 2016.

12.50 uur
Op naar de drie-sterren:
Drie sterren voor De Librije in Zwolle en De Leest in Vaassen. Jonnie Boer en Jacob Jan Boerma behouden hun drie sterren. Jacob Jan Boerma: 'We moeten er elke dag hard voor knokken. Je bent zelf gemotiveerd en trekt je mensen mee. We zijn  nog lang niet klaar met z'n allen er zijn nog veel meer talenten. Jonge talenten.'
Chefs op het podium feliciteren elkaar en stellen zich op voor de groepsfoto.

Geen nieuwe derde ster.

12.45 uur

Op naar de twee-sterren:
Jan Sobecki direct op twee sterren in Heeze. Ongekende prestatie voor de crew van Tribeca. Jan Sobecki met zijn zoontje en echtgenoot op het podium. Eerste reactie: 'Te gek, fantastisch. Mest stomheid geslagen. We hadden gehoopt op 1 ster, we zijn pas drie maanden open. Maar direct twee! Wauw. Op dag drie na de opening was Michelin al op bezoek! Dit is fantastisch: een nieuw restaurant, nieuwe keuken en een nieuw team. Echt geweldig.

12.33 uur

Ster voor Joris Bijdendijk van Rijks in Amsterdam. Podium voor Loek Beeren, Lex Gasseling en chef Joris Bijdendijk. Een veelgenoemde naam in de voorspellingen! 'Helemaal gelukkig' reageert Bijdendijk.

Ster voor Cucina del Monde van Servais Tielman in Heerlen. Tielman raakte eerder dit jaar zijn Bib kwijt, een mooi voorteken dus.

Ster voor Mos Amsterdam van chef Egon van Hoof. Van Hoof had het 'een klein beetje gehoopt.'

Noble, Edwin Kats krijgt een ster in Den Bosch! Kats kookte eerder al een ster bij La Rive in Amsterdam.

12.28 uur
Ster voor Bolenius van Luc Kusters en Xavier Giesen. Sidney Schutte belt Luc Kusters maar krijgt geen gehoor, of toch wel. Kusters aan de lijn! Kusters zit midden in de lunch! Felicitaties volgen.

12.27 uur Het woord is aan Michael Ellis. Nederland is de laatste in de rij van 18 gidsen die Michelin wereldwijd presenteert.

12.19 uur Michael Ellis: Eén locatie in Nederland is al 60 jaar opgenomen in de gids. Het betreft Chateau Neercanne in Maastricht met Camille Oostwegel junior op het podium, Peter Harkema en Hans Snijders, sinds 1986 in bezit van een Michelinster. Dertig jaar; met als resultaat 26 stelletjes onder de medewerkers!

12.14 uur Michael Ellis op het podium De eerste gids is voor Minister Bussemaker. Een mooie 'goedemorgen' van Michael Ellis in het Nederland. Ook 'Bibedum' is op het podium, oftewel het Michelin-mannetje.
Video op het scherm in de zaal met De Moerbei, Marc de Bont, Gerard Wollerich van Wollerich en Ron Blaauw. 'Impact van een ster is groot,' aldus Wollerich. Blaauw: Je bent zo goed als je laatste hoofdgerecht. Een ster voelt als het winnen van de Champions League. De Bont: 'zorgen dat je goede producten koopt en kwaliteit levert.'

12.04 uur Stefan Kam (leerlingen bij Bord'eau) en Robèr Willemsen (café-ondernemer en voorzitter KHN) op het podium. 'De schaarste op de arbeidsmarkt aanpakken door een imago-verbetering. Dat zou een oplossing zijn. We hebben iconen nodig zoals die hier in de zaal zitten.' Er volgt een gesprek over de kwaliteit van het onderwijs tussen Kan, Bussemaker en Willemsen. Met alle respect, maar wij willen graag sterren... Kan: 'Als je bij de top wilt horen, moet je zelf veel tijd investeren. Je gaat er gewoon voor. Hoe lang duurt het nog voor je een eigen zaak hebt? Ehm.. dat duurt nog wel even. Eerst meer leren. Ik zou nog graag naar Jonnie Boer gaan van De Librije.'

11.57 uur. Het podium is voor Jet Bussemaker, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. 'Als je van lekker eten houdt, is dit super leuk. En daar ben ik bij als het thema vakmanschap is. Mijn ervaring dit weekend in Stockholm bij de uitreiking van de Nobelprijs.. Mag ik die even delen? Zestig koks kookten voor ons. Honderden mensen in de bediening. Die hele dag is een toonbeeld van excellent vakmanschap. Dat probeer ik te stimuleren.' De minister leeft elk jaar mee met de uitreiking van de Michelinsterren. 'Vreselijk lijkt me het om hier te moeten wachten. Maar heeft heeft culinair Nederland een revolutie ondergaan. Geweldig.

11.50 uur We houden je op de hoogte via FB en deze liveblog. Op het podium nu Juliette Ribbert, Michelin Benelux. Formeel is ze commercieel directeur en general manager van Michelin Benelux. Ze bedankt de chefs die de 'catering' doen voor de gasten vandaag, inclusief de studenten van de Hotelschool Den Haag.

Een muziekje tussendoor...

11.34 uur En van start! Het podium is vrij voor wijlen Joop Braakhekke. Een ode van Therese Boer aan DE gastheer van Nederland. 'Braakhekke is een ster voor ons allemaal'. De zaal is een minuut stil voor Braakhekke. 'Een kleine man, een groot gastheer. Hij zei ooit: wij verkopen sfeer, geen biefstuk.' De minuut stilte eindigt met een staande ovatie.'

11.21 uur Klamme handjes in de zaal. Nog tien minuutjes en dan van start. Op het moment suprême gaan we live via Facebook en werken in deze blog de mutaties bij.

11.10 uur Hoteliers Marcel van Aelst en Emmy Stoel van het Okura zijn ook bij de gidspresentatie aanwezig. Raoul Meuwese van De Hoefslag in Bosch en Duin, Jef Schuur vanaf Texel, Stefan van Sprang van Aan de Poel**.Jan Sobecki van Tribeca in Heeze is ook in Amsterdam. Hij startte eerder dit jaar zijn eigen restaurant in het voormalige Boreas** van Nico en Sonja Boreas.

10.54 uur Joris Bijdendijk, kandidaat voor zijn eerste ster bij Rijks Restaurant van Vermaat - eerder al bij Bridges in 2014 -  is door onze verslaggevers gespot in Amsterdam. Bijdendijk krijgt in het eindejaarsnummer van Misset Horeca een groot interview. Freek van Noortwijk van Restaurant Breda en Guts&Glory in Amsterdam is binnen. Net als Jarno Eggen en Cindy Borger van De Groene Lantaarn** in Zuidwolde. En Ryan Bahadoer, chef van de Karpendonkse Hoeve, sterchef Lucas Rive van het gelijknamige restaurant uit Hoorn, Ronald Opten, sommelier van La Rive* in het Amstel Hotel en Wilco Berends van De Nederlanden* in Vreeland, Jan Marrees van Bretelli* in Weert. Ook Camille Oostwegel jr. is in amsterdam.

Andere gasten die de files getrotseerd hebben: Marc van Gulick van Lauswolt (Heeren van Harinxma*) , net als Marcel van Zomeren van In den Rustwat en ook Dick Middelweerd van De Treeswijkhoeve** is in Amsterdam. Dennis Middelkoop van Sense* in Den Bosch en Rogier van Dam van Lastage*. Ook Martin en Rosita Ruisaard van De Fuik in Aalst zijn binnen.

10.43 uur Robert Kranenborg in the house. Citaat van hem: 'Tachtig procent kans op een derde ster'. Namen noemt de chef niet. Thérse Boer gearriveerd en ook tweesterrenchef Michel van der Kroft is aanwezig voor de gidspresentatie. Van der Kroft kreeg in 2014 zijn tweede ster van Michelin.

'Onze' Woman of The Year Margo Reuten en Petro Kools zijn vanuit Maasbracht ook afgereisd naar Amsterdam. Net als Erik van Loo vanuit Parkheuvel Rotterdam.

Hotelier Roberto Payer en Jonnie Boer zijn gearriveerd. Librije's Zusje in het Waldorf Astoria geldt als kanshebber voor een derde ster. Al wilde Boer daar vorige week niets over zeggen tegenover Misset Horeca.

10.32 uur KHN verwacht geen nieuwe derde ster voor Nederland dit jaar. 'En als Bord'eau hem zou krijgen is dat de eerste chef die geen eigen ondernemer is.' Tja. Afwachten maar. De chef waar we het hier over hebben - Richard van Oostenbrugge -  is al wel gespot binnen. Dennis Kuipers van The Dylan bevindt zich ook onder de gasten. The Dylan ambieert een tweede ster voor restaurant Vinkeles.

We melden het als feit zonder er conclusies aan te verbinden; Jannis en Claudia Brevet van InterScaldes staan niet op de gastenlijst voor de gidspresentatie. Jonnie Boer verbindt hier zeer zeker geen conclusies aan: 'Het is gelul dat Jannis en Claudia de derde ster niet meer zouden kunnen krijgen. Er was ooit een Franse chef die al tien jaar twee sterren had en toen opeens een derde kreeg...' InterScaldes opereert al jaren op topniveau. In 1977 kreeg Jannis Brevet de eerste ster en in 1984 de tweede.

Op het menu in Amsterdam

Michelin laat haar gasten vandaag niet op een houtje buiten.  Op het menu onder meer de volgende gerechten van niet de minste chefs...

@samhoud places ** Moshik Roth
Anna Gold caviar, langoustine, dashi and brioche

Aan de Poel **, Stefan van Sprang
Spica marinated sea bass with pickled pumpkin and kale sprouts

Bridges *, Andres Delpeut
Syrup walffle with a mousse of caramel, strained yoghurt, gel of tangerine

Ciel Bleu **, Onno Kokmeijer
Cone with goose liver, coffee and crunch of praline

The White Room **, Jacob Jan Boerma
North sea crab The White Room

RON Gastrobar *, Ron Blaauw
BBQ Spare Ribs, homemade sambal

10.20 uur Ook Masanori Tomikawa van Yamazato is gearriveerd in het theater. Hij werkt onder hetzelfde dak als Onno Kokmeijer in Hotel Okura. Ook tweesterrenchef Richard van Oostenbrugge van Bord'eau in Hotel de l'Europe heeft zich gemeld in het theater. Zijn naam komt regelmatig voorbij als kanshebber voor een derde ster.

Andrès Delpeut, de nieuwe  executive chef van Bridges, inspired by Ron Blaauw en opvolger van Bobby Rust, in hotel The Grand is ook gespot door onze reporters. Weet hij de ster te behouden?

Rik Jansma* van Basiliek is onderweg vanuit Harderwijk naar Amsterdam. Hij meldt op twitter: 'Ff stropdas goed doen en onderweg naar Amsterdam.

10.11 uur De eerste gasten zijn binnen. Marjon Prummel @horecablog namens Misset Horeca en ook Onno Kokmeijer van Ciel Bleu. Kokmeijer steekt nooit onder stoelen of banken dat hij graag een derde ster zou willen. Recent sprak hij dat nogmaals uit bij de heropening van het verbouwde Ciel Bleu in het Okura in Amsterdam. Chris Naylor van Vermeer en Sidney Schutte van Librije's Zusje zijn binnen. Tot nu toe veel chefs in of uit de buurt van Amsterdam. Zij stonden waarschijnlijk niet in de file op de A2...
Chef Alexander Ioannou en Suzanne Sluijter van Restaurant Sinne* in Amsterdam konden waarschijnlijk op de fiets. Ook gespot dus.

9.26Driesterrenchef Jacob Jan Boerma van De Leest in Vaassen doet in de weekendbijlage van de Persgroep-kranten zijn eigen voorspelling. 'Wat je hebt, wil je graag behouden. Maar ik blijf me nog steeds verbeteren, waardoor ik niet achterom hoef te kijken. Door die derde ster zijn we stabieler geworden. Kan ik met meer mensen in de keuken werken. Ik denk niet dat Nederland er een derde driesterrenzaak bij krijgt als ik kijk wat Michelin eerder in Europa heeft gedaan. ik hoop het wel natuurlijk. Sowieso staat Nederland qua gastronomie internationaal steeds beter op de kaart. Die sterren leven enorm onder mijn collega's en als ik zie hoe die jonge gasten gave dingen maken, krijg ik kippenvel.'

8.49 Namens Misset Horeca zijn Marjon Prummel (@Horecablog) en Demian van der Reijden (@demianvdreijden) vandaag aanwezig in Amsterdam. Telefoons mee, camera's in de aanslag en aan de slag. Na afloop gaan ze voor Misset Horeca ook in gesprek met Werner Loens die de sterrenmutaties gaat verklaren.

Veel genoemde namen

7.42Speculaties rondom Michelin zijn onvermijdelijk, maar slopend voor chefs... Voor hen telt alleen het oordeel van Michelin. Hoe vaak je naam ook voorbij komt. Misset Horeca deed natuurlijk ook mee aan de voorspellingen en vroeg recensenten en chefs naar hun favorieten. 

Thijs Meliefste wordt veel genoemd als ster-kandidaat, net als (wederom) Joris Bijdendijk met Rijks in Amsterdam. Bijna iedereen is er zeker van dat Jan Sobecki (voorheen Chapeau) een ster krijgt voor zijn nieuwe restaurant Trebeca in Heeze. Of direct twee? Hoe stoer zou dat zijn... Ook Syrco Bakker komt in het geruchtencircuit in aanmerking voor een tweede ster.

In Amsterdam komt The White Room onder culinaire leiding van Jacob-Jan Boerma in aanmerking voor een decoratie van Michelin. In een artikel in Misset Horeca worden verder genoemd: De Nieuwe Winkel Nijmegen, Kaagman en Kortekaas Amsterdam, Restaurant Breda Amsterdam en John Halvemaan in Amsterdam.

Mutaties waarvan we zeker zijn

7.15 Veranderingen in de gids die zeker zijn, zijn het verdwijnen van Boreas** in Heeze en Chapeau** in Bloemendaal. Ook In de Molen in Onderdendam zal uit de gids van 2017 zijn verdwenen.

Eigenaren Steven en Tanja Klein Nijenhuis verhuisden naar Onder de Linden in Aduard, ook een sterrestaurant dat ze overnamen van Geerhard en Petra Slenema. Behouden ze hun ster hier?

Kaagjesland in Reeuwijk sluit eind dit jaar haar deuren en bracht Michelin hiervan ook al op de hoogte. Ook dit restaurant is dus zeer waarschijnlijk niet meer opgenomen in de gids voor 2017.

Bridges kende deze zomer een chefs-wissel. Andres Delpeut nam het stokje over van Bobby Rust.

Stand van de sterren 2016

06.49Nederland telt nu nog 107 restaurants met een of meer sterren. Twee van hen zijn de trotse bezitters van drie sterren, 20 zaken hebben twee sterren en 85 restaurants bezitten een ster. Benieuwd hoe de stand van zaken vanmiddag is…

In de gids van dit jaar kregen zeven restaurants een nieuwe ster, waaronder Mario Ridder met zijn Joelia in Rotterdam.De Bib-Gourmands voor 2017 maakte Michelin al eerder bekend.

06.37 Michelin presenteert de rode gids voor Nederland vandaag – 12 december – voor het tweede jaar op rij in Amsterdam, in het De la Mar Theater. De ontvangst start om 10.30 waarna het officiële programma om 11.30 begint en tot 12.45 uur duurt. Blijf ons volgen!

Michelin-topman Michael Ellis en Werner Loens zijn er allebei bij aanwezig en natuurlijk heeft de redactie van Misset Horeca hen al gestrikt voor interviews na afloop van de presentatie. Ook wij als redactie waagden ons overigens aan een voorspelling voor de sterrenregen van vandaag.