Nu gidsen als Lekker geen ranglijst maken en Michelin de gids pas in maart presenteert, biedt dat ons de mogelijkheid de balans op te maken over de afgelopen tien jaar. Welke restaurants scoorden gemiddeld het hoogst? Misset Horeca maakt al sinds 2008 de Superlijst, maar 10 jaar is een mooie periode.

We hebben gekozen om te rangschikken op de gemiddelde score, die is berekend over het aantal jaar dat een restaurant in de Superlijst stond. Hierdoor staat een restaurant op één dat al zeven jaar dicht is: Oud Sluis. In 2011, 2012 en 2013 behaalde dit restaurant van Sergio Herman de maximale score van 410 punten: drie sterren van Michelin, plek 1 in Lekker, 20 punten GaultMillau en 9,9 in GrootSpraak. Ook De Leest en Boreas, beiden gesloten, staan in de top-5 door hun hoge noteringen toen ze nog open waren.

Als we naar de absolute score over 10 jaar zouden kijken, staat De Librije met stip bovenaan. Dat is het enige restaurant dat tien jaar op rij boven de 400 punten scoorde en als enige tien jaar op rij in de top-3 stond.

Top-10 gemiddelde score

En zo ziet de Top 10 op absolute score eruit:

Een heel aantal restaurants is in de loop der jaren van naam en/of concept gewijzigd. Als dit naadloos overging en met dezelfde eigenaar, hebben we ze samengevoegd. Librije’s Zusje Amsterdam werd Spectrum, Ivy werd FG Restaurant. In de lijst staat de nieuwe naam, met de oude er tussen haakjes achter.

Bij een verhuizing loopt de score gewoon door, zoals bij De Groene Lantaarn. Soms veranderde naam én locatie. Soms zien we dat als één: De Zwethheul in Schipluiden werd Joelia in Rotterdam. Maar Moshik Roth sloot Brouwerskolkje in Overveen om met een zakenpartner &Samhoud in Amsterdam te starten (later &Moshik), dat zien we als twee verschillende restaurants. Net als dat Jan Sobecki na het sluiten van Chapeau! in Bloemendaal Tribeca opende in Heeze, op de oude locatie van Boreas. Verschillende restaurants.

Michelin als richtinggever

Vaak zien we in de Superlijst dat een restaurant als eerste door Michelin wordt opgemerkt met een onverwachte ster of Bib voor een verder onbekend restaurant. De jaren daarna geven ook andere gidsen zulke restaurants scores. Zo staan onbekende sterzaken vaak laag op de lijst het eerste jaar. Bijvoorbeeld restaurant Eden in Valkenswaard. Dat kreeg in 2020, nog geen jaar na de opening, een ster maar had nog geen score in een andere gids. Hiermee is het op plek 430 in de Beste van 10 Jaar Superlijst het laagst genoteerde restaurant dat een ster heeft (gehad).

Toch heeft een ster niet altijd voorspellende waarde voor hogere scores de jaren erna. Zo had Strandlodge in Winterswijk van 2016 tot en met 2019 een ster, maar kwam in de andere gidsen niet hoger dan 12 punten GaultMillau. Strandlodge, inmiddels gesloten, staat daardoor slechts op plek 271 in de Beste van 10 Jaar Superlijst, het laagst van alle restaurants die meer dan een jaar een ster hebben (gehad).

Andersom kan een restaurant dat nooit een ster heeft gehad toch aardig scoren in de Superlijst. Al jaren is L’Atelier in Gulpen het hoogst genoteerde restaurant in de Superlijst zonder ster, en dat is in de Beste van 10 Jaar Superlijst niet anders. Op plek 64 staat L’Atelier ruim boven restaurants die al jaren een ster hebben, zoals One, Soigné of De Bloemenbeek.

515 restaurants in tien jaar

In de Top 100 van de Beste van 10 Jaar Superlijst staan 21 restaurants die inmiddels niet meer bestaan. In de totale Beste van 10 Jaar Superlijst staan 515 restaurants, een dwarsdoorsnede van tien jaar topgastronomie in Nederland. Van die 515 restaurants die in die tien jaar in de Superlijst hebben gestaan, stonden er 240 niet meer in de Misset Horeca Superlijst van 2020. Dit betreft niet alleen sluitingen, maar ook conceptwijzigingen waardoor de restaurants nog wel open zijn maar niet meer voldoen aan de criteria voor opname in de Superlijst.

Voor opname in de lijst moet een restaurant aan minstens één van deze criteria voldoen: een ster of Bib van Michelin; in de Top 100 van Lekker of op de drempel; 17 punten of meer in GaultMillau; 8 of hoger in GrootSpraak. Als aan minimaal één van deze criteria wordt voldaan, worden ook de scores in de andere gidsen meegeteld, ongeacht of die de drempelwaarde halen. Zo krijgt een restaurant bijvoorbeeld punten op de Superlijst voor een score van 14 in GaultMillau als dat restaurant ook een Bib Gourmand heeft.

Tot en met 2012 kreeg ook de top 10 van Special Bite punten in de Superlijst. Om de tien afgelopen jaren eerlijk met elkaar te kunnen vergelijken, hebben we die scores eruit gefilterd.

Terugblik 2020

Enkele namen die in 2020 nog hoog in de lijst stonden, zullen we niet terugzien na dit jaar. Vooral corona hakte er flink in, waarbij zelfs sterrenzaken niet buiten schot bleven. Zo sloot Moshik Roth zijn tweesterrenzaak &Moshik en moest Niven Kunz faillissement aanvragen voor zijn sterzaak Niven. Ook de koerswijziging en vertrek van chef Alain Alders bij De Vrienden van Jacob zal gevolgen hebben. Door de verkoop en naamswijziging van De Zwaan in Etten-Leur komt dat restaurant niet terug in de lijst.

Verder sloten onder meer voormalige sterzaken La Rive, De Fuik en De Bokkepruik de deuren. Ook Ron Gastrobar Indonesia Downtown, Van Vlaanderen, Jean Marie en De Limonadefabriek gingen afgelopen jaar om verschillende redenen definitief dicht.

Van de Superlijst top 100 in 2011 stond in 2020 ruim een derde niet meer in de superlijst, allemaal vanwege sluitingen. Daaronder bekende namen als driesterrenrestaurants Oud Sluis en De Leest en tweesterrenrestaurants als De Zwethheul, Boreas, Chapeau! en Brouwerskolkje. Maar ook restaurants van chefs die inmiddels zijn overleden. Bijvoorbeeld Chalet Royal van Gerrit Greveling, Halvemaan van John Halvemaan en Wilhelminapark van John Sistermans.

In totaal staan 78 restaurants die in de Superlijst 2011 (155 namen) stonden, in 2020 niet meer in de lijst (toen gegroeid tot 275 namen). Ook tussen 2012 en 2020 zijn restaurants gekomen en weer gegaan in de Superlijst. 80 restaurants staan al tien jaar in de Superlijst.

Dezelfde score

In de Top 100 komt het niet voor, maar in de lagere regionen van de ranglijst staan soms restaurants met dezelfde gemiddelde score. Daar bepaalt de totaalscore van een restaurant de volgorde. Wij zijn van mening dat tien jaar een gemiddelde score vasthouden een grotere prestatie is dan die score een of twee keer behalen.

Als restaurants dan nog gelijk scoren, wordt gekeken naar wie het meest recent hoger scoorde dan de ander(en). Als dit ook geen uitsluitsel geeft, bepaalt het alfabet de volgorde; eerst op plaats, daarna op restaurantnaam.