Rondom keurmerken spelen grote tegenstellingen tussen wetenschappers en NGO’s. Aan de buitenwereld presenteren zij hun bevindingen als feiten, maar al te vaak blijken het gekleurde meningen.
Journalist Jaap de Graaf deed tussen oktober 2020 en februari 2021 onderzoek naar de handel en wandel in de wereld van viskeurmerken en interviewde tientallen wetenschappers, NGO’s, brancheverenigingen en functionarissen bij supermarkten en vishandelaren.
Hij ontdekte dat het recht op een vrije keus van de consument met voeten wordt getreden. De voorlichting over ‘duurzame vis’ deugt volgens hem niet, omdat er een te groot commercieel belang is bij de beoordeling van vissoorten.
Good Fish Foundation
Een belangrijke raadgevende organisatie voor duurzaamheid van vis, de Good Fish Foundation (de VISwijzer), doet zich voor als officiële instantie, maar is dat niet. Het is in feite een commerciële organisatie die wordt gefinancierd door supermarkten en subsidies. De beoordeling of een vis duurzaam is of niet, is subjectief en wordt niet gecontroleerd.
Nederlandse horecaondernemers en supermarkten gebruiken de VISwijzer bij het bepalen van hun assortiment. Verschillende ondernemingen geven echter aan geen kennis te hebben van de beoordeling en varen dus blind op het oordeel van de Good Fish Foundation.
Dubieuze rol
Gerenommeerde internationale organisaties spelen een dubieuze rol. Het onderzoek stuit op vooringenomenheid bij de beoordeling van bepaalde vissoorten. Wetenschappelijke adviezen worden in de wind geslagen, om het eigen standpunt over wel-of-niet duurzaam te kunnen handhaven.
Zo vindt men wilde zalm niet biologisch, omdat de levensloop ervan niet kan worden gemonitord. Voor paling wordt met publiek geld campagne gevoerd voor de invoering van maatregelen, terwijl er voor die soort al een uitgebreid pakket aan overheidsmaatregelen bestaat en het duurzaam beheer al jaren op orde is.
En makreel heeft voor het laatst in 2019 een MSC-label heeft gekregen. Niet omdat de bestanden zo achteruit gingen, maar omdat de landen die op makreel vissen het niet eens konden worden over de verdeling van de quota. Reden voor de MSC-organisatie om het label op te schorten
Sectoren, wetenschappers en NGO’s streven allemaal naar duurzame visserij, maar in de praktijk staan ze vaak lijnrecht
tegenover elkaar. De consument is er niet mee geholpen. Gastropedia vindt dat er eerlijke informatie moet komen over
duurzame vis en viskeurmerken. Het mag niet zo zijn dat financieel afhankelijke of commerciële partijen bepalen welke
vis consumenten wel of juist niet krijgen voorgeschoteld.
Over het onderzoek
Het journalistieke onderzoek ‘De wereld achter labels voor duurzame vis’ van de culinaire website Gastropedia is uitgevoerd door journalist Jaap de Graaf. Het onderzoeksverslag is op aanvraag beschikbaar.
