De foodwereld indelen in logische en afgebakende segmenten is anno 2020 amper meer mogelijk. Je kunt een warme maaltijd kopen in de supermarkt. Horeca brengt je warme maaltijden thuis. Retailers leveren steeds meer spullen aan restaurants. En er zijn bijna geen non-food winkels meer die geen food verkopen. Het afgelopen decennium is de strijd om de maag van de consument losgebarsten. De vraag wat, waar en hoe de consument zijn voedings- en genotmiddelen koopt, kent complexere antwoorden dan ooit tevoren.

Grensvervaging

Die beginnende grensvervaging was hét beeld van het afgelopen decennium. In de periode tot 2030 zullen die ontwikkelingen zorgen voor een ware strijd om het maagaandeel. 'We krijgen superants, horecawinkels, foodpaleizen en discount-dining. Want ‘food is hot’, aldus Jan-Willem Grievink, directeur van het FoodService Instituut Nederland. 'Dat zien we ook in de recordprijzen die betaald worden bij de overname van foodbedrijven.'

Het zijn vooral de jongere generaties die food tot speerpunt van hun levensstijl maken. Buitenshuis consumeren doen jongeren (generatie-Z (jongeren geboren tussen 1995 en 2010) en millennials (jongeren geboren tussen 1981 en 2000) fors vaker dan de oudere generaties. Ze besteden per bezoek weliswaar minder, maar in totaal besteden ze toch per persoon veel meer dan de stille generatie, babyboomers, en generatie-X. Millennials besteden gemiddeld € 1.512,- per jaar buitenshuis. De generatie-X zit op € 1.239,- en de babyboomers op € 519,- terwijl de stille generatie op € 436,- zit.* Als we doorrekenen dan zullen in 2030 de millennials en generatie-Z ruim 65% van de bestedingen buitenshuis voor hun rekening nemen.

Flinke groei out of home-omzet

De omzet van de buitenshuiskanalen (foodserviceomzet) groeide over het totaal van het decennium met 16,5%, van 18 miljard in 2010 tot 21 miljard in 2019. Pas na de crisis groeide de buitenshuisconsumptie harder dan de thuisconsumptie (17,7% voor out of home versus 13,3% voor binnenhuisconsumptie sinds 2015). Buiten de deur eten en drinken is na de crisis dus belangrijker geworden in het bestedingspatroon van een gemiddeld Nederlands huishouden. Zolang er geen nieuwe crisis komt zal die trend zich versneld doorzetten, mede aangezwengeld door jonge generaties voor wie regelmatig buiten de deur eten de normaalste zaak van de wereld is.

Rendementen onder druk

Ondanks de flinke groei voor de totaal buitenshuisconsumptie, vermoedt FSIN dat het rendement van diverse foodconcepten onder druk staat. Het aantal eet- en drinkgelegenheden is sinds 2012 toegenomen met jaar met 16% tot 42.655 vestigingen in 2019, blijkt uit cijfers van Datlinq (zie onderstaande grafiek).
Met name in de grote steden is de toename fors. Leegstand van retailpanden wordt steeds vaker opgelost door inzet van horeca. De omzetgroei is niet evenredig hard meegestegen. Dat zorgt voor groeiende concurrentie. Buiten de grote steden is de stijging van het aantal eet- en drinkgelegenheden 11,4%.

De omzetontwikkeling in 2019

De omzetontwikkelingen van 2019 kenmerken zich vooral door de btw-verhoging. Vooral bij supermarkten (waar bijna 80% van de omzet bestaat uit artikelen met het lage btw-tarief) was dat effect groot. De bezorgomzet blijft zoals verwacht fors groeien. De groei buitenshuis komt vooral doordat ‘gemak’ steeds belangrijker wordt. In onderstaande figuur zijn de belangrijkste ontwikkelingen samengevat.

*Bestedingsbedragen per generatie zijn doorrekeningen gebaseerd op eerder FSIN Foodshopper onderzoek. De genoemde bedragen zijn indicatief.