Het aantal binnen- en buitenlandse gasten groeit van 42 miljoen in 2017 naar bijna 60 miljoen in 2030, blijkt uit cijfers van het NBTC. Deze gasten spenderen in Nederland veel geld en zorgen voor veel werkgelegenheid. De horeca draagt met ruim 12 miljard euro het meest bij aan de toegevoegde waarde in de toeristische sector. Daarnaast komt de helft van het aantal banen in het toerisme, 232.000 banen, op conto van de horeca. De horecasector speelt daarmee dus een belangrijke rol als gastheer van het toerisme.
Kansen of bedreigingen
De groei van het toerisme in Nederland biedt grote kansen voor ondernemers, inwoners en gemeenten. Horecaondernemers kunnen hun rol als gastheer van de samenleving vergroten en het aantal banen in de Nederlandse economie laten stijgen.
Dat toerisme voor horecaondernemingen belangrijk is mag geen verrassing heten en wordt bevestigd door ruim twee derde (68%) van de ondernemers die aan dit onderzoek (n= 946) deelnamen. Toerisme is niet alleen belangrijk, maar blijkt voor 22% feitelijk onmisbaar. Deze groep geeft aan vrijwel geheel afhankelijk te zijn van toerisme. 32% van de ondernemers geeft aan vrijwel niet afhankelijk te zijn van toeristen.
Terughoudend enthousiast over groei toerisme
Tegelijkertijd leidt de groei van het toerisme ook tot een maatschappelijke discussie. Hoe voorkom je overtoerisme? Hoe zorg je ervoor dat iedereen meeprofiteert? Als je de verwachte groei van het aantal toeristen tot je door laat dringen, welke van de volgende gedachten herken jij dan het meest? Deze vraag heeft KHN voorgelegd de ondernemers uit het onderzoek. Bijna de helft (47%) van de ondervraagden heeft als eerste gedachte ‘Wauw! Daar gaan wij van profiteren’. Daarna blijkt de gedachte ‘eerst zien dan geloven’ bij ruim een kwart (28%) op te komen.
Groei toerisme kans voor lokale economie
Vrijwel alle ondernemers in dit onderzoek denken dat er in hun eigen omgeving mogelijkheden zijn om meer toeristen naar het gebied te trekken. Ruim de helft (56%) is daar zeker van en bijna een derde (30%) houdt het bij misschien. Om meer toeristen te trekken moet er in de gemeente wel wat gebeuren. Betere marketing voor de gemeente en regio wordt het meest genoemd (45%). Daarnaast zijn spreiding van het toerisme over het jaar en soepelere regelgeving volgens de ondernemers belangrijke aspecten. De ondernemers blijken ten aanzien van deze thema’s ook concrete ideeën en tips te hebben.
Draagvlak omwonenden
Horecaondernemers zijn zich zeer bewust van de impact van toerisme op de omgeving en het belang van draagvlak creëren bij inwoners. Zo vindt 89 procent van de ondernemers het belangrijk dat bedrijven in enige mate hun meerwaarde voor de buurt laten zien, denk hierbij aan werkgelegenheid en bruisende binnensteden. Bovendien vindt een grote meerderheid (92%) dat gemeenten er werk van moeten maken om omwonenden te betrekken bij het toeristische beleid. Meer dan de helft (59%) van de ondernemers blijkt zelf ook omwonenden te betrekken bij activiteiten in hun bedrijf. Voorbeelden die genoemd worden zijn het organiseren van buurtdagen, straatfeesten en open dagen.
Sterke behoefte aan samenwerking en inspraak
Samenwerking lijkt het toverwoord voor horecaondernemers als zij spreken over een geslaagde groei van het toerisme. Ook hier steken de ondernemers de hand in eigen boezem. Meer dan twee derde (70%) vindt dat ondernemers onderling meer moeten overleggen en samenwerken om tot goede toeristische actieprogramma’s te komen. Ook zien ondernemers een kans in betere samenwerking tussen gemeenten in de regio. Naast de onderlinge samenwerking lijkt er ook behoefte aan meer inspraak voor ondernemers en inwoners aangezien niet meer dan 30% aangeeft daar nu tevreden over te zijn.
Angst voor ‘overtoerisme’ vooral in Randstad
Het veel besproken fenomeen ‘overtoerisme’ en de angst daarvoor wordt door 36% van de ondernemers bemerkt bij politici en bewoners. Een vijfde (21%) van de ondernemers is van mening dat de angst de ontwikkeling van het toerisme remt. Ondernemers die de angst bemerken zien dat vooral terug bij de inwoners (51%) en in mindere mate bij politici en bestuurders (21%). De angst voor ‘overtoerisme’ wordt door de ondernemers het sterkst gevoeld in de Randstad (56%), gevolgd door de regio’s Zuid (30%) en Midden (28%). In het Noorden (23%).
Grootste uitdaging: medewerkers vinden en behouden
Veel horecaondernemers zijn in enige mate actief bezig met de uitdagingen van het sterk groeiende toerisme (77%). Voor 15 procent van de ondernemers betekent het dat zij zeer intensief bezig zijn met plannen voor uitbreiding, nieuwe vestigingen en groei. Bijna een derde zegt best intensief bezig te zijn maar richt zich vooral op kwaliteitsverbetering van het huidige product. Voor 30% van de ondernemers geldt dat zij er slechts op kleine schaal en niet structureel mee bezig zijn. Een klein deel (13%) heeft het nu al te druk en komt er niet aan toe om hier goed over na te denken. Belangrijkste uitdaging voor horecaondernemers binnen het eigen bedrijf zijn het aantrekken van voldoende medewerkers, het focus houden binnen de organisatie en het volgen van de marktontwikkelingen om de juiste keuzes te maken.
Conclusie KHN
De resultaten van de enquête bevestigen het beeld dat toerisme belangrijk is voor de horecasector en de Nederlandse economie in zijn geheel. Koninklijke Horeca Nederland wil als brancheorganisatie graag een verbindende rol spelen en samen met haar partners een antwoord bieden op de uitdagingen en kansen die de groei van het toerisme met zich mee brengt.
Op basis van de visie die horecaondernemers gaven in deze enquête gaat de brancheorganisatie in de komende periode het gesprek aan op lokaal, provinciaal en landelijk niveau om zich in te zetten voor een gastvrije en verantwoorde groei van het toerisme. Belangrijke onderwerpen zijn onder andere de spreiding van toerisme over het jaar en over de verschillende regio’s en het stimuleren en faciliteren van samenwerking tussen ondernemers, inwoners en gemeenten.
