De Nederlandse hotelmarkt behaalde in 2019 de hoogste resultaten ooit maar viel begin dit jaar in een diep gat. Dat is uiteraard geen verrassing, meer wordt nogmaals bevestigd door het Hosta 2020 rapport van Horwath HTL.

Vorig jaar steeg de gemiddelde bezettingsgraad van de Nederlandse hotels nog, van 77,7% in 2018 naar 78,2% in 2019. Het was de hoogste bezettingsgraad ooit gemeten in Nederland, sinds de start van het jaarlijkse hotelonderzoek in 1977. Omdat de gemiddelde kamerprijs stabiel bleef op €120, behaalde ook de omzet per hotelkamer na 43 jaar een absoluut record, op €94.

Groei vlakte af

Ondanks de gerealiseerde records in 2019, was al zichtbaar dat de groei afvlakte. Dit gold vooral voor de regio Amsterdam & Schiphol. De gemiddelde kamerprijs stond onder druk door onder meer de landelijke verhoging van de btw en de lokale verhogingen van toeristenbelasting. Hierdoor steeg voor de hotelgast de prijs met 4% tot 7%, terwijl voor de hotels de prijs gelijk bleef op €151.

Ook konden de hotels minder profiteren van de groei van de vraag naar hotels in Amsterdam, omdat ook weer nieuwe hotels op de markt kwamen om die groei op te vangen. Desondanks nam de bezettingsgraad nog licht toe, van 85,0% tot 85,3%.

Coronacrisis: hotelresultaten gedecimeerd

De coronacrisis heeft een direct en aanhoudend effect gehad op de vraag naar hotelkamers, met desastreuze gevolgen voor de hoteliers. Ruim 53% van de Nederlandse hotels heeft in de lockdown de hoteldeuren gesloten, de meeste vanaf medio maart. Gemiddeld waren de hotels gedurende 72 dagen dicht.

In Amsterdam sloten gemiddeld meer hotels, en gemiddeld voor een langere periode: 98 dagen tegen 63 dagen in de rest van het land. Ook wanneer het hotel open kon, bleef het restaurant vaak dicht: ruim 69% van alle hoteliers moest de F&B gelegenheden geheel sluiten. Gemiddeld bleef het hotelrestaurant ruim 80 dagen dicht. In Amsterdam was dit zelfs 97 dagen.

Hotels die in de periode van maart tot mei niet de deuren sloten, stonden alsnog zo goed als leeg. In januari, toen de dreiging van corona nog vrij onbekend was, waren de bezettingsgraad en gemiddelde kamerprijs nog met 2% tot 4% gestegen. In februari daalde de bezettingsgraad voor het eerst licht, met 3,3%.

Bezetting daalde met 95 procent

In maart daalde de bezetting – mede onder invloed van de hotelsluitingen – met 66%, terwijl ook de gemiddelde kamerprijs 5% lager was dan een jaar eerder. Als in april ruim de helft van de hotels gesloten is, daalt de bezettingsgraad met 95% en de gemiddelde kamerprijs met 47%. De hotels die nog open zijn, behalen een gemiddelde bezettingsgraad van 9,3%. Een jaar eerder was de gemiddelde bezettingsgraad nog 88,2%.

Toen in juni de meeste hotels weer opengingen, bleef de bezettingsgraad laag. Gemiddeld komt de hotelmarkt uit op een bezetting van 20,5%, een daling van 77% ten opzichte van 2019. Pas in juli komt de bezetting boven de 40% uit, nog altijd minder dan de helft van de bezettingsgraad een jaar eerder.

Ook de gemiddelde kamerprijs is deze maanden 25% tot 40% lager. De hoteliers verwachten in augustus gemiddeld ongeveer dezelfde resultaten als in juli. Voor de maanden september tot en met december wordt rekening gehouden met opnieuw 50% tot 60% lagere bezettingsgraden, en 15% tot 30% lagere kamerprijzen.

Sterkste dalingen in Amsterdam & Schiphol

Over heel 2020 komt de gemiddelde bezettingsgraad van de Nederlandse hoteliers naar verwachting 45% lager uit dan in 2019: een gemiddelde bezetting van 42,7%. In Amsterdam & Schiphol is de daling aanzienlijk sterker dan in de rest van het land. Door de grote afhankelijkheid van de luchthaven en het internationale reisverkeer, daalt de bezettingsgraad in de hoofdstad met 58%, van 85,3% naar 35,4%.

De gemiddelde kamerprijs in Amsterdam & Schiphol daalt naar verwachting van € 151 naar € 117, een daling van 23%. In de rest van het land daalde de bezettingsgraad met 36% en de gemiddelde kamerprijs met 19%.

Opbrengst per kamer in Amsterdam lager dan daarbuiten

De sterke daling van de bezettingsgraad, in combinatie met de lagere kamerprijzen, leiden naar verwachting tot een nog grotere daling van de omzet. De gemiddelde opbrengst per beschikbare kamer daalt naar verwachting met 55%, van €94 naar €42. In Amsterdam & Schiphol is de geprojecteerde omzetdaling maar liefst 68%, van €129 naar €41. In de provincies blijft de daling naar verwachting beperkt tot 41%, van €71 naar €42.

Het is voor het eerst in de geschiedenis dat een hotelkamer in Amsterdam minder opbrengt dan daarbuiten. De afgelopen 40 jaar was de opbrengst in de hoofdstad minimaal 40% en maximaal 100% hoger dan in de rest van het land.

De gemiddelde winst per hotelkamer daalt naar verwachting met 86%. Bijna 40% van de hoteliers verwacht in 2020 een verlies te realiseren, in omvang variërend van circa 5-10% tot meer dan 50% van de omzet.

Buiten de regio Amsterdam & Schiphol doen sommige hotels het opvallend goed. Terwijl in juli de daling in de bezettingsgraad voor Amsterdamse hotels minimaal 40% was, rapporteerden hotels in andere delen van het land dalingen van minder dan 20%. Circa 14% van de hotels zelfs een hogere bezettingsgraad.

Door zich te herpositioneren op ‘staycations’ van Nederlandse gasten die in andere jaren misschien naar het buitenland zouden gaan, kon ook circa 19% van de hotels een iets hogere gemiddelde kamerprijs realiseren.

Herstel afhankelijk van vaccin

De hoteliers zijn relatief positief over de toekomst. Alle particperende hotels verwachten in 2021 een hogere bezettingsgraad te kunnen realiseren, variërend van een stijging van 5% of 10% tot 100% of meer. Een enkel hotel geeft zelfs aan een vervier- of vervijfvoudiging te willen realiseren, wat natuurlijk alleen mogelijk is doordat de huidige bezettingsgraad onder de 10% ligt.

Ondanks deze stijging verwacht meer dan 90% van de hoteliers dat de bezettingsgraad in 2021 onder het niveau van 2019 blijft. Ook verwacht slechts 18% van de hoteliers in 2021 een hogere kamerprijs te behalen dan in 2019.

Of het herstel doorzet, is voor een groot deel afhankelijk van de ontwikkeling van een vaccin tegen het coronavirus. De meeste hoteliers gaan ervan uit dat de pandemie in 2021 beslecht wordt. Hiervan uitgaande, verwachten de hoteliers gemiddeld medio 2022 een bezettingsgraad te behalen die terug is op het niveau van 2019, en eind 2022 ook weer eenzelfde gemiddelde kamerprijs te kunnen realiseren.

Amsterdam pas in 2023 hersteld

Hotels in Amsterdam zijn begrijpelijkerwijs voorzichtiger, en verwachten gemiddeld pas in 2023 terug op het oude niveau te zijn. Buiten Amsterdam zijn sommige hotels in juli 2020 al boven het niveau van 2019, maar het is niet zeker dat dat ook buiten de vakantieperiodes vast te houden is.

Op basis van de huidige projecties komt de landelijke bezettingsgraad in 2021 uit op circa 60%. Een stijging van ruim 40% ten opzichte van 2020, maar nog altijd 22% onder het niveau van 2019. Ook de gemiddelde kamerprijs blijft op € 105 in 2021 ruim 12% onder 2019, ondanks een geprojecteerde stijging van 7%.

In Amsterdam & Schiphol stijgt de bezettingsgraad volgens de projecties volgend jaar met 75% naar circa 62%, ruim 27% onder het nivea van 2019, bij een 9% hogere kamerprijs van €127. In de rest van het land stijgt de bezettingsgraad naar verwachting tot 60%, bij een kamerprijs van €92.

Hosta 2020

Het Hosta 2020 rapport is een publicatie van adviesbureau Horwath HTL. Het rapport geeft de resultaten weer van de hotellerie in Nederland, België en Luxemburg. Aan het onderzoek hebben 400 drie-, vier- en vijfsterrenhotels in de Benelux meegewerkt.