De omzet in de sector daalde in het eerste kwartaal van 2019. Het beeld was echter wisselend. Voor restaurants en drinkgelegenheden steeg de omzet namelijk 0,6%, maar het volume nam wel af met 0,2%. Bij logiesverstrekkers daalde zowel volume als omzet met respectievelijk 1,6% en 2,7% (bron: CBS). In het tweede kwartaal zijn de omzetten van de gehele sector weer gestegen met 4,3%. Maar de volumes zijn slechts beperkt gestegen. De omzetverhoging is dus gerealiseerd door hogere prijzen. Dat is deels te verklaren door het doorbelasten van de hogere btw.
Aantal overnachtingen blijft toenemen
In de hotelbranche blijft het aantal overnachtingen toenemen. Vooral in onze hoofdstad is dat opvallend omdat de kamerprijzen en bezettingsgraden in het eerste kwartaal van 2019 onder druk stonden.
Groei aantal horecabedrijven stagneert
Sinds 2007 hebben we een non-stop groei gezien van horecabedrijven. Deze groei nam tot en met 2014 toe, maar vanaf die periode zien we dat de snelheid van de groei afneemt. Ter vergelijking met eerdere jaren was de aanbod groei in 2018 beperkt en lijkt deze trend in 2019 door te zetten. Dat heeft meerdere oorzaken. De eerste reden is een tekort aan personeel waardoor ondernemers minder snel uitbreiden. Daarnaast worden goede locaties die aan de eisen van ondernemers voldoen steeds schaarser.
Dat de groei van het aantal horecabedrijven in 2018 en 2019 nog wel toenam, komt doordat ketens nog wel groeiden (zie Figuur 1). In 2019 zien we zelfs dat het aantal zelfstandigen afnam. Consolidatie zet dus verder door in de horecasector.
Groei blijft stabiel
De bank verwacht dat de groei ook in 2020 zal aanhouden want de consumentenbestedingen blijven op peil. De verwachting is dat de groei in 2020 zal uitkomen op 2,5%. Hoewel het aanbod minder groeit dan eerdere jaren, zal het aanbod wel blijven stijgen. Met name het aantal hotelkamers in de regio Amsterdam zal verder toenemen.
Inkomend toerisme blijft stijgen
Toerisme in Nederland speelt een belangrijke rol in de groei. In 2018 bezochten 18,9 miljoen toeristen ons land. Dit jaar zal het aantal toeristen voor het eerst boven de 20 miljoen uitkomen. Hoewel deze groei goed is voor de sector, zorgt de hoeveelheid toeristen in toeristische gebieden steeds vaker voor negatieve ervaringen bij bewoners. Voor de komende jaren is het dus een uitdaging om de negatieve effecten niet te laten escaleren. Inzichtelijk maken hoe inwoners kunnen profiteren van toerisme kan daarbij helpen.
Kosten stijgen
De kosten zullen komend jaar toenemen. Zo zullen de personeelskosten verder toenemen door krapte op de arbeidsmarkt, stijging minimumloon, afsluiten van een nieuwe CAO en de introductie van de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB).
De bank verwacht dat hierdoor de personeelskosten met 7% zullen toenemen. Ook de inkoopkosten zullen verder stijgen. De inkoopkosten van bijvoorbeeld bier zal stijgen met tenminste 4%. Of deze kosten doorberekend kunnen worden aan de gast, is maar de vraag.
Gemak en ontzorgen: ook in 2020
De consument kiest voor gemak. Deze trend is ingezet en zal ook in 2020 verder doorzetten. Niet alleen in de foodservice zien we deze drang naar gemak. Ook binnen de hotelsector, vakantieparken en dagrecreatie zie je dat de consument ontzorgd wilt worden.
Dat kan door onder andere het bestellen op zuilen te faciliteren. Daardoor besteden gasten meer en wordt personeel anders of minder ingezet. Ook door het incheckproces te digitaliseren kunnen logiesbedrijven kosten besparen en kan personeel anders worden ingezet. Bijvoorbeeld als gastvrijheidsmedewerker zodat er meer upsell wordt gerealiseerd.
De kansen van voedselverspilling
Jaarlijks 51 miljoen kilo: dat is de omvang van voedselverspilling binnen de horeca. Een stad van 230.000 mensen zou daar een jaar lang elke avond een maaltijd van kunnen eten. Naast dat voedselverspilling erg zonde is, draagt het terugdringen van voedselverspilling ook bij aan het verbeteren van marges van een (hotel)restaurant.
Een euro investeren in de aanpak tegen voedselverspilling levert een restauranteigenaar zeven euro op (bron: Champions 12.3). Naast de besparing van kosten, helpt het tegengaan van voedselverspilling met het terugdringen van de CO₂-uitstoot. Voedselverspilling verminderen binnen de horeca lijkt dan ook een no-brainer.
Toch ziet de Rabobank dat de aandacht nog beperkt is binnen de sector. Daarom is de bank samen met partners Wastewatchers, Hotelschool The Haque en Stichting tegen Voedselverspilling de Food Waste Challenge gestart. 175 restaurants gingen de uitdaging aan.
