‘Wie heeft er zin om vanavond te komen knallen?’ ‘Wij zijn op zoek naar toppers!’ ‘Ben jij de horecatijger die we zoeken?’ ‘Kanjers gezocht om ons team te versterken.’ Etc. O, ja, het allerliefst lekker jong (niet al te duur) en als je geen ervaring hebt dan leren we je het wel. (Lees: Dan gooien we je in het diepe want we hebben het veel te druk om je in te werken.)

Al die adverteerders hebben blijkbaar de ijdele hoop dat er dan toch ineens iemand reageert en zegt: ‘O wat een leuk idee, helemaal niet aan gedacht. Graag, ik kom vanavond, ik heb de juiste kleding, ben representatief, heb ook al een paar jaar ervaring, en een dienst van 11 uur achter elkaar voor 6,15 euro per uur? Wow! Bij mijn vorige baan kreeg ik maar 5 euro! Leuk! Zet me er maar op. Zal ik een kwartiertje eerder komen, om even rustig alles door te nemen? O ja, ik heb trouwens helemaal geen aansturing nodig, dus waarom ga je zelf niet lekker naar huis?’

Een echt vak

Wanneer je met horecaondernemers spreekt, zal iedereen onderkennen dat ‘het’ vandaag de dag weldegelijk een echt vak is waar je bepaalde kwaliteiten en competenties voor in huis moet hebben en waar je goed in moet worden begeleid. Wanneer zij die mensen vervolgens gaan werven en selecteren dan vervallen ze echter in methodes die stammen uit de tijd van: ‘Als nou alles is mislukt, kan je altijd nog de horeca in.’ Dus plukken we ze letterlijk van straat of gebruiken we de digitale weg: ‘Kom je lekker knallen?’ Laatst las ik een oproep van een ondernemer die de hoop op ervaring al had opgegeven: ‘Wij hebben Handjes nodig!’

Na de ontmanteling van de keuken…

Keukenmedewerkers waren al wat langer zo schaars dat menig restaurant inmiddels de kaart heeft moeten aanpassen naar gerechtjes die je ook zonder gedegen koksopleiding kan bereiden. Burgers, planken, hapjes, een goede oven, beperkte kaart…. Dat komt met een goede instructie vaak nog best goed. Dat je zo’n zaak eigenlijk geen ‘restaurant’ meer mag noemen, dat geeft niet en het is bovendien ook nog wel hip. Nu de medewerkers bediening op veel plekken gewoon niet meer te vinden zijn, krijgt de gast er wel een stuk meer last van. Zelfbediening kan je namelijk moeilijk heel hip noemen.

Zelfbediening op terras

Met mooi weer in september is het nog steeds druk op het strand, maar ook veel drukker in de stad en op congres. Om al die horecazaken met goede mensen te bemannen, daar hebben we veel te weinig aanbod voor. Dus na de ontmanteling van de klassieke keuken is nu de voorkant aan de beurt. De afgelopen weken werd er massaal zelfbediening ingevoerd op terrassen.

Echt? Ja echt! Bordje op tafel: ‘Aan de bar bestellen!’ En daar krijg je dan een LaPlace-achtig plateautje mee naar buiten met je drankjes erop. Uiteraard tegen een prijs waar bediening bij is inbegrepen… Op andere plaatsen worden gedeeltes van het restaurant of het terras voor gasten afgesloten wegens personeelstekort. ‘Maar u heeft nog heel veel plek!’ ‘Ja dat klopt we hebben alleen geen medewerkers….’

Het is niet langer twee voor twaalf, het is inmiddels over twaalven. Te laat dus. En wat doen veel ondernemers? Die blijven maar advertenties plaatsen met klassieke teksten waarin ze vragen om mensen die ‘lekker komen knallen’ met ervaring en bereidheid flexibel te zijn en hun halve sociale leven op te offeren. Want: ‘In de horeca hebben we geen eindtijden!’ Want: ‘Ja, als je in de horeca gaat werken dan weet je dat je alle weekenden en feestdagen moet werken!’

Iens voor werknemers

Ook heel schadelijk voor het imago van de horeca onder jonge mensen: Medewerkers gebruiken als ‘disposables’. Alleen gebruik maken van mensen tijdens piekuren of piekmaanden, en daarna weggooien. Mensen zijn te kostbaar voor eenmalig gebruik en die verspilling vertelt zich heel snel door. Ik denk dat het in deze tijd van schaarste niet lang meer duurt voor er een soort Iens komt voor werknemers, waar ze recensies schrijven over werkgevers. Maar dat terzijde.

Veel ondernemers zien het anders: ‘Jonge mensen van nu weten niet meer wat werken is.’ ‘Ik weet niet wat ze op die scholen leren maar het wordt ieder jaar slechter.’ Maar ze doen er behalve klagen niks aan. Ze werken niet mee aan de oplossing. Ze zien het als een probleem terwijl het veel meer gewoon de nieuwe realiteit is dat jonge mensen vandaag de dag anders in de wedstrijd zitten.

Mensen passen er in toenemende mate voor om zonder betekenis, zonder juiste balans, zonder perspectief en zonder leuke sfeer en collega’s zwaar werk te doen met als enige doel: een beetje geld. Dat geeft mensen, of je dat nou leuk vindt of niet, geen voldoening meer. Mensen kiezen dan liever ander werk, of werken niet.

Ondernemer: ‘Toen ik jong was deed ik alles om wat bij te verdienen!’ Medewerker nu: ‘Dan maar wat minder geld!’ en ‘Ik doe dan liever iets leuks of iets nuttigs.’

Doodlopende weg

Als een bepaalde weg doodloopt, en je ziet die borden ook al een paar kilometer lang naast de weg staan, waarom rijd je dan toch met volle vaart door? Waarom blijf je dan toch precies hetzelfde doen?

We constateren dat er een probleem is, dat er schaarste is. We kunnen dat voor een deel verklaren en zelfs gedeeltelijk oplossen maar dat doen we heel vaak niet. Dat is raar.

Er zijn ook veel goede voorbeelden hoor. Bedrijven die veel van hun team vragen, maar die mensen daar ook uitstekend bij begeleiden. Door middel van voeding, faciliteiten, opleiding, iedere drie/vier weken een weekend vrij, normale vakanties, een prima salaris en een duidelijk perspectief. Die mensen iets bieden voor rustiger tijden, soms in samenwerking met andere bedrijven die andere pieken kennen.

Topsporters

Ondernemer: ‘Ik zie mijn mensen als topsporters, en dus probeer ik ze ook te faciliteren alsof zij topsporter zijn. Zij hoeven eigenlijk nergens aan te denken, alleen aan topprestaties. De rest regelen wij voor ze. We hebben afspraken met een aantal specialisten in de omgeving waar onze mensen kunnen sporten en verzorging kunnen krijgen. Wij dragen daar heel bewust een aanzienlijk deel in bij.’

Bedrijven die hun team op orde hebben en vooruit kijken, dat zijn vaak de bedrijven met een visie op samenwerken die past bij vandaag. Die zijn de afgelopen maand beloond met een dikke toef slagroom op de taart in de ‘herfstzomer.’

In de komende jaren zal je zien dat echt alles draait om het binden en boeien van goede medewerkers. Je kan nog zo’n geweldig horecaconcept hebben (bedacht), als je geen mensen hebt om het waar te maken houdt alles op. Het opleiden, faciliteren, laten groeien en laten stralen van je medewerkers is voor alle gastvrije bedrijven met stip prioriteit nummer 1.

De vragen ‘Kan ik over vijf jaar nog over goede mensen beschikken?’ En vervolgens: ‘Wat moet ik daar allemaal voor doen?’ zouden in ieder gastvrij bedrijf bovenaan de directie-agenda moeten staan. Het alternatief is namelijk de huidige realiteit: Achter de feiten aanlopen.

Maximale flexibiliteit, minimale zekerheid

Wie denkt dat mensen alleen maar komen werken om wat geld te verdienen, dat overige voorwaarden en omstandigheden niet belangrijk zijn, dat maximale flexibiliteit tegen minimale zekerheid vanzelfsprekend is, die ondernemers hebben op dit moment een levensgroot probleem. Ze kunnen adverteren wat ze willen, niemand reageert.

Deze week sprak ik een horeca ondernemer die de moed had opgegeven en uiteindelijk maar voor de komende drie maanden, drie medewerkers bediening via een uitzendbureau uitvroeg. Weet je wat er gebeurde? De dame van het uitzendbureau lachte hem uit! Ze zei letterlijk: ‘Ja, dat zou iedereen wel willen!’

Wouter Verkerk is eigenaar van Verkerk Bartstra, bureau voor gastvrijheid.  Voor meer inspirerende blogs en boeken van Wouter Verkerk: www.wouterverkerk.nl