'Noord-Brabant, Limburg, België maar ook Noordrein Westfalen hebben in juni te maken gehad met extreme neerslag', zegt Arno Bex, de Limburgse producent van verse friet. 'Daarna is het in hetzelfde gebied extreem droog geweest. Er zijn telers die 40 procent minder produceerde dan vorig jaar.'

Het CBS meldt echter dat er net zoveel geoogst is als in 2015. Bex: 'Dat bestrijd ik. De bruto kilogrammen zijn misschien wel gelijk, maar wat er netto overblijft, is veel minder dan vorig jaar. Er is veel meer afval. Bij een opbrengst van tien kilo is normaal twee kilo niet geschikt voor verwerking. Dit jaar is dat vier tot vijf kilo.'

Groeischeuren in de aardappelen

Ook Aviko ziet duidelijk een mindere oogst dan vorig jaar. 'De cijfers waar wij over beschikken, laten dat inderdaad zien', zegt marketing manager Dick van der Aart. 'De aardappeloogst valt tegen wat betreft de hoeveelheid, maar ook de kwaliteit. Dan moet je denken aan de lengte, maar ook aan groeischeuren in de aardappelen.'

Daarnaast heeft de markt te maken met een groeiende vraag naar friet vanuit Noord-Afrika en Zuid-Amerika, zegt Bex. 'Vooral in Zuid-Amerika zijn aardappelproducten sterk in opkomst. Fabrieken verwerken veel meer aardappelen dan drie jaar geleden, maar er wordt dus ook veel meer geëxporteerd.'

Volgens Aviko ligt het in de lijn der verwachting dat deze factoren de prijs in de cafetaria uiteindelijk zullen beïnvloeden. Van der Aart: 'Want de prijzen zijn over het algemeen wel toegenomen, met name sinds de tweede helft van de zomer. Maar grossiers en cafetariahouders zijn in principe vrij om te doen met hun prijzen wat ze willen. In die zin kunnen wij geen garantie geven over welke kant het op gaat.'

Cafetaria's betalen nu al meer voor verse friet

Volgens Bex zal de prijs van een frietje in de cafetaria rond de jaarwisseling met vijf tot tien cent omhoog gaan. 'Wij handelen op de dagmarkt en worden nu al geconfronteerd met een kiloprijs die 10 eurocent hoger is dan een jaar geleden. Dat moet ik op de een of andere manier doorberekenen in mijn eindprijs. Mijn klanten merken dat al, net als klanten van mijn collega's. Ze zullen dat niet meteen doorberekenen aan de klant. Ik verwacht dat ze dat in januari pas doen.'

Ook voorgebakken friet stijgt in prijs

En niet alleen producenten van verse friet zullen hun prijzen aanpassen, zeg Bex. 'Ook de fabrikanten van voorgebakken friet zullen voor 2017 hun prijzen aanpassen. Dat berekenen ze door naar de groothandels. Die contractonderhandelingen zijn nu gaande. Ook dat zal rond de jaarwisseling duidelijk worden, want dan maken groothandels meestal hun prijzen voor het nieuwe jaar bekend.'

Aviko relativeert de ontwikkelingen rondom de oogst dit jaar. 'Dit komt wel vaker voor', zegt Van der Aart. 'Het is altijd weer spannend om te zien wat er uit de grond komt. De opbrengst is iedere keer weer anders dan het jaar daarvoor. Het is in die zin een uitdaging om een constante productkwaliteit in de markt te zetten. We maken geen chocoladerepen.'

Van der Aart heeft nog wel een advies voor de cafetariahouders. 'Beweeg mee met de prijzen maar profiteer ook van het verhoogde vertrouwen van de Nederlandse bevolking in onze economie, want je ziet duidelijk weer groei in de markt. Op dit moment is ambachtelijke friet zeker een trend, zoals onze Oerfriet.'