'Van alle kanten' neemt de druk toe om de coronamaatregelen te versoepelen, zegt premier Mark Rutte. Naar aanleiding van het advies van het Outbreak Management Team (OMT) ziet het kabinet ruimte om regels los te laten, maar dat geldt niet voor de horeca. De horeca, de evenementensector en de culturele sector moeten nog dicht blijven van het kabinet. Op 25 januari volgt een nieuw weegmoment. 'En dan kijken we eerst naar de horeca, musea, bioscopen en theaters.'

Extra steunmaatregelen

Rutte benadrukt dat nu eenmaal niet alles tegelijk open kan. Daarvoor zijn de besmettingsaantallen eenvoudigweg te hoog. De premier zegt goed te snappen 'dat het compleet oneerlijk voelt na al die lange maanden van sluiting'. Zowel in de horeca als in de cultuursector hebben ondernemers volgens hem ook veel moeite gedaan om veilig open te kunnen.

De bestaande steunpakketten blijven het hele eerste kwartaal doorlopen voor de sectoren die nog altijd dicht zijn. Maar Rutte erkent dat veel bedrijven door de duur van de crisis inmiddels zulke grote problemen hebben dat zij daar wellicht niet genoeg aan hebben. 'Daar gaan we heel goed naar kijken.' De precieze invulling hiervan kon Rutte nog niet noemen.

Waarom Nederland zo streng?

'Waarom is Nederland zo streng?', vraagt een journalist aanwezig bij de persconferentie aan Mark Rutte. Daarmee doelt ze op het feit dat de horeca in Nederland als enige in Europa op slot zit. 'We hebben nu gekeken naar de intensiteit van het contact', antwoordt premier Rutte.  'De intensiteit van het contact in winkels is anders, dan in de horeca of in het museum.' Later in de persconferentie zegt hij hierover nog: 'Wanneer je uiteten gaat, dan duurt dat langer dan wanneer u, of ik even een t-shirt gaan kopen.' Daarbij benadrukt hij dat in de winkels afstand moet worden gehouden en mondkapjes verplicht zijn.

Wat moet er gebeuren om de horeca in Nederland weer open te krijgen? Rutte: 'Dan kijken we naar het buitenland, naar de besmettingscijfers en de druk op de ziekenhuizen. Daarvoor hebben we meer informatie nodig, omdat omikron nu vooral onder de jongeren heerst.' Een cijfer om de horeca perspectief te bieden, kan hij dan ook niet noemen.

Ziekenhuiscijfers

De journalist verwijst naar de ziekenhuiscijfers. 'Dan valt het mee. In andere landen is het niet anders, maar daar is de horeca wel open.' Rutte: 'wat we nu doen is een hele grote stap. We gaan de komende tien dagen verder leren van het buitenland. Met deze besmettingscijfers - die met de versoepelingen naar verwachting gaan oplopen naar 80.000 besmettingen per dag - zal dat ook voor extra druk zorgen op de ziekenhuizen. Zorgminister Kuipers: 'Het probleem zit hem nu niet in het aantal IC-bedden, maar gaat het om uitval van mensen waardoor essentiële diensten onder druk komen te staan.'

Waarom wel naar een snoepwinkel, niet naar de horeca?

Journalisten vragen om verdere duiding. 'Waar trek je een lijn: wel naar de kapper, maar niet naar een museum. Wel naar een snoepwinkel, niet naar de horeca?'  Zorgminister Ernst Kuipers erkent dat het in die situaties schuurt. 'We verwachten dat als we versoepelen dat het nog verder accelereert. Dus dan moet je toch op bepaalde momenten nee zeggen. Dan moet je kijken naar het buitenland en de druk op de zorg. Wat kan gebeuren is dat 'dusdanig veel mensen uitvallen' door een coronabesmetting dat 'ontwrichting van relevante onderdelen van de maatschappij' dreigt.

Een journalist van De Telegraaf gaat erop door. 'Deze lockdown was toch om tijd te kopen? Ook tijdens de vorige persconferenties werd gevraagd waarom Nederland in lockdown ging en andere landen niet. Toen was het antwoord dat andere landen wel zouden gaan volgen. Maar dat is niet gebeurd. Hoe verklaart u dat?

Rutte: 'Ook in het buitenland zijn stappen genomen. Onze ziekenhuiscijfers in combinatie met wat nog niet bekend is over omikron, maakte het dat we deze beslissingen hebben genomen.'

Zaken terugdraaien

Ook als de regels die nog wel blijven staan niet goed worden opgevolgd, zal het aantal besmettingen 'ongetwijfeld zo omhoog gaan dat we zaken terug moeten draaien', zegt Kuipers. Met het pakket neemt het kabinet dus ook een risico. Dat geldt zelfs met de versoepelde quarantaineregels die Kuipers vrijdagavond aankondigde. Wie een booster heeft gehad of eerder een besmetting heeft doorgemaakt, hoeft niet meer in quarantaine

Overzicht van de maatregelen

- Winkels kunnen dagelijks weer open, tot 17.00 uur ’s middags. Klanten moeten wel 1,5 meter afstand houden en een mondkapje dragen. Ook mag er maar een beperkt aantal mensen naar binnen. Essentiële winkels, zoals supermarkten en drogisterijen, blijven open tot 20.00 uur.

- Kappers, nagelstudio’s, sekswerkers en mensen met andere contactberoepen kunnen weer aan het werk tot 17.00 uur ’s middags.

- In het middelbaar beroepsonderwijs en op universiteiten en hogescholen kan ook weer fysiek onderwijs worden gegeven.

- Alle sportactiviteiten en kunst- en cultuurbeoefening (bijvoorbeeld muziek, toneel en dans) binnen en buiten zijn weer mogelijk. Publiek is daarbij nog niet toegestaan. Sportwedstrijden binnen de eigen club kunnen ook weer. Het coronatoegangsbewijs blijft vanaf 18 jaar verplicht bij sport

- Het mondkapjesadvies wordt uitgebreid. Overal waar het niet mogelijk is om 1,5 meter afstand te houden, wordt geadviseerd een mondkapje te dragen. Dit geldt bijvoorbeeld op drukke openbare plaatsen buiten, zoals winkelstraten, maar ook op de werkvloer. Het advies is vanaf nu om een wegwerpmondkapje te dragen. Stoffen en zelfgemaakte mondkapjes worden afgeraden.

- Wie een boosterprik heeft van minimaal een week oud of wie korter dan 8 weken geleden corona heeft gehad, hoeft niet meer in quarantaine na nauw contact met een besmet persoon. Voorwaarde is wel dat iemand geen klachten heeft. Deze wijziging gaat per direct in.

- Vanaf zaterdag mag men weer vier mensen thuis ontvangen, in plaats van twee. Per dag kan bij hoogstens één huishouden een bezoek worden afgelegd.

- Buiten is het advies om met niet meer dan vier personen samen te zijn.